Rubrieken

et begrip contractvrijheid is een belangrijk uitgangspunt in verschillende rechtssystemen. Contractvrijheid brengt mee dat het men vrij staat om te kiezen óf ze een overeenkomst willen sluiten, en zo ja, met welke partij, met welke inhoud en in welke vorm ze de overeenkomst willen sluiten.[1] Contractvrijheid is in Nederland en het Verenigd Koninkrijk een belangrijk beginsel dat ten grondslag ligt aan het verbintenissenrecht van beide rechtssystemen. In beide rechtssystemen kent de contractvrijheid beperkingen. Daarnaast bestaan er verschillende benaderingen in beide rechtssystemen met betrekking tot de toepassing van contractvrijheid. De verschillen kunnen van belang zijn wanneer bijvoorbeeld een (rechts)persoon in Nederland een contract wil sluiten met een partij in het Verenigd Koninkrijk.\

Weinig juridische thema’s ontlokken zulke felle emoties, en zulke fundamentele rechtsvragen, als abortus. Het gaat niet alleen over zwangerschap of medische keuzes. Het gaat over autonomie, staatsmachten over de vraag wie het laatste woord heeft over het lichaam van een vrouw: zijzelf, de dokter, het parlement of de rechter? In Nederland is abortus gereguleerd als vorm van zorg wettelijk toegestaan, onder voorwaarden en ingebed in het medische systeem. In de Verenigde Staten is het tegenovergestelde realiteit: sinds 2022 bestaat er geen federaal recht op abortus meer en bepalen individuele staten of vrouwen toegang krijgen tot die zorg. In sommige staten is abortus inmiddels volledig verboden, zelfs na verkrachting of incest. Hoe kan het dat twee democratische rechtsstaten met gedeelde westerse waarden zó verschillend omgaan met zo’n fundamenteel recht?

Op 9 april 2024 schreef het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) geschiedenis. Voor het eerst oordeelde het Hof dat een staat, in het betreffende geval Zwitserland, zijn mensenrechtenverplichtingen heeft geschonden door onvoldoende op te treden tegen klimaatverandering. De zaak werd aangespannen door een groep oudere vrouwen, de KlimaSeniorinnen, die naar eigen zeggen vreesden voor hun gezondheid door toenemende hittegolven. De klimaatzaak van deze Zwitserse vrouwen roept sterke parallellen op met een eerdere baanbrekende uitspraak van de Nederlandse Hoge Raad in de Urgenda-zaak uit 2019. Wat zeggen deze zaken nu eigenlijk over de rol van rechters in de klimaatdiscussie? 

Privacy is een fundamenteel recht dat wereldwijd steeds meer aandacht krijgt, vooral in het digitale tijdperk, waar persoonlijke gegevens constant verzameld en gedeeld worden. Het beschermen van de privacy van individuen is daarom een belangrijk onderwerp binnen de wetgeving van veel landen. Wat opvalt is dat er grote verschillen zijn tussen de privacywetgeving in de Verenigde Staten (hierna: VS) en de Europese Unie (hierna: EU). Waar de EU bekend staat om strikte en omvattende regelgeving, heeft de VS een meer gefragmenteerde benadering, waarbij privacy vaak wordt benaderd via sectorale wetgeving en individuele staatswetten. Dit verschil in wetgeving weerspiegelt niet alleen uiteenlopende juridische systemen, maar ook uiteenlopende waarden en benaderingen van de bescherming van individuele rechten. Maar wat zijn precies de belangrijkste verschillen tussen de privacywetgeving in de Verenigde Staten en de Europese Unie?  

Een juridisch thema dat in Nederland actueel blijft: de onderwijsfinanciering. Maar is Nederland de enige lidstaat die met deze problemen kampt? Hebben andere lidstaten binnen Europa ook last van het juridisch en maatschappelijk debat waar hier continu mee geworsteld wordt? De financiering van onderwijs verschilt aanzienlijk per land en wordt bepaald door nationale wetgeving, economische omstandigheden en politieke beslissingen waarover de meningen sterk kunnen verschillen. Door de bezuinigingsmaatregelen in het hoger onderwijs moeten docenten en studenten noodgedwongen nauw samenwerken om de kwaliteit van het onderwijs te kunnen garanderen. Het lijkt erop dat Nederland nog geen duidelijke kernwaarden heeft vastgesteld op het gebied van onderwijsfinanciering. In contrast hiermee beschouwen Scandinavische landen gratis onderwijs als een essentieel onderdeel van hun systeem en heeft Duitsland het collegegeld grotendeels afgeschaft. Wat weerhoudt Nederland ervan om duidelijke kernwaarden voor het onderwijssysteem te bepalen? En hoe kunnen buitenlandse onderwijssystemen bijdragen aan de toekomst van het Nederlandse onderwijs?