De commotie rond Trump is de laatste tijd wat afgenomen. Toch blijft de miljardair terugkomen in het nieuws door zijn bijzondere gedrag. Het verbaast mij dan ook niet dat de aankomend president het nieuws haalde met de kandidaatstelling van de nieuwe ministers.
Het lijkt er op dat met de aanstelling van de nieuwe ministers de nalatenschap van president Obama linea recta uit de deur wordt gedaan. Hier volgt een beschrijving van de procedure van benoeming en kort de namen van de kandidaat-ministers.
Wordt Trumps kabinet net zo excentriek als de president zelf?
Allereerst mag Trump als Chief Executive ministers benoemen op grond van Article II, Section 2, clause two van de U.S. Constitution, ook wel de ‘Appointment Clause’ genoemd. Een belangrijke opmerking hierbij is dat de president dit uitsluitend mag doen met instemming van de Senaat. Dit geeft tevens goed de insteek weer van het Amerikaanse staatsrecht: de president heeft veel bevoegdheden, maar vrijwel alle bevoegdheden zijn zogeheten ‘shared powers’. Hij deelt zijn bevoegdheden veelal met de Senaat.
Minister van Defensie
Misschien wel de meest opvallende naam is die van de inmiddels gepensioneerde generaal James ‘Mad Dog’ Mattis. De bevelhebber van de Amerikaanse troepen in Irak en Afghanistan is door Trump tot kandidaat-minister van Defensie gekozen.[1] De generaal staat bekend om zijn directe taalgebruik en harde aanpak: een echte havik, een generaal der generaals volgens Trump. Zo zou Mattis in 2005 gezegd hebben:
“You go into Afghanistan, you got guys who slap women around for five years because they didn’t wear a veil… it’s a hell of a lot fun to shoot them.”[2]
De rechtlijnige Mattis kon zich niet vinden in het beleid van de veel terughoudendere president Obama. Zo was de generaal het niet eens met het beleid van Obama ten aanzien van Iran. Mattis vond dat Obama veel harder met Iran om moest gaan en noemt Iran het grootste gevaar in het Midden-Oosten. De ex-bevelhebber verwijt de opkomst van IS dan ook aan Obama. Door alle botsingen tussen Mattis en Obama onthief de president de generaal in 2013 uit zijn functie.
Mattis is het echter op een aantal fundamentele punten niet eens met Trump. Zo heeft Mattis een ander standpunt met betrekking tot marteling dan Trump, die hier radicaler in is. Daarnaast is de generaal, in tegenstelling tot de aankomende president, van mening dat het nucleaire akkoord met Iran in stand moet blijven. Bovendien is de ex-bevelhebber niet enthousiast over het amicale gedrag van Trump jegens Rusland.[3]
Zijn nominatie is niet alleen politiek relevant, maar ook juridisch bijzonder interessant. Een oud-generaal wordt namelijk niet zonder meer minister van Defensie. In Section 903(a) of the National Defense Authorization Act is bepaald dat de minister van Defensie minimaal zeven jaar uit militaire dienst moet zijn. Zoals hiervoor aangegeven is Mattis pas in 2013 uit militaire dienst getreden: hij is dus pas vier jaar buiten dienst. Er zal daarom speciale vrijstelling uit het Congress moeten komen voor de benoeming van ‘Mad Dog’ Mattis als minister van Defensie.[4] Eenmaal eerder is er een ex-generaal tot minister van Defensie benoemd. Dit was George Marshall in 1950 onder bewind van Harry Truman, een aantal jaar nadat de bepaling in werking was getreden. Het Congress heeft hem toen de toezegging verleend.
De bijzondere aanstellingsprocedure gaat als volgt. De zaak gaat langs de Senate Armed Service Committee. [5] Deze commissie, met Senator John McCain als voorzitter en Tim Kaine als een van de prominente leden, heeft jurisdictie over vrijwel alles wat met defensie te maken heeft (Rule XXV, 1(c)(1) of the Standing Rules of the Senate).[6] Er zal een nieuwe wet opgesteld moeten worden die in zowel het Huis van Afgevaardigden als de Senaat goedgekeurd moet worden. Aangezien het om standaard wetgeving gaat, is een simpele meerderheid voldoende. Dat wil zeggen: 218 stemmen in het Huis en 51 in de Senaat, die beide een totaal aantal leden hebben van 435 respectievelijk 100. McCain heeft reeds aangegeven bezig te zijn met de nodige wetgeving.[7]
De wetgever wilde met deze bepaling een afstand creëren tussen het moment van aftreden als militair en intreden als minister. Dit om een ‘military mindset’ in een publieke functie te voorkomen.[8]
Ondanks het feit dat een bijzondere toezegging vereist is, verwacht men weinig tegenstand van het Congress bij de benoeming van de ex-generaal. Mattis is razend populair in de Verenigde Staten, zowel bij de Democraten als de Republikeinen. Een van de bezwaren tegen de aanstelling is echter dat het veel geld kost om de procedure te doorlopen en de commissie in te laten stellen. Dit geld komt uit de politieke kas en zal dus al vrij snel uitgegeven worden aan de aanstelling van een minister. Een ander bezwaar is meer een principekwestie. Zo heeft senator Gillibrand haar bedenkingen over de aanstelling van Mattis.[9] Het is een publieke functie, niet een militaire. De beperkingsclausule is tevens opgenomen in de wet om deze waarborg te beschermen. Om dan alsnog een militair te benoemen, wekt twijfels bij de New Yorkse Democraat.
Procureur-Generaal
Senator Jeff Sessions is genomineerd tot procureur-generaal. De ‘Attorney General’ is de hoofdadviseur van de regering op juridisch gebied. Sessions zal met name hard optreden tegen illegale immigratie en zal de War on Drugs voortzetten.[10] Van een hervorming van het nationale strafrechtsysteem lijkt het voorlopig niet te komen, ondanks dat dit door velen gewenst wordt. De aanstelling van Sessions zal het dus lastiger maken voor organisaties als The Sentencing Project om hun doelen te bereiken.
Minister van Gezondheidszorg
Het tweeënzestigjarige Congress-lid Tom Price is de kandidaat voor Minister van Gezondheidszorg. Deze keuze past goed bij het beleid dat Trump lijkt te gaan volgen: radicaal en tegenovergesteld aan wat Obama heeft opgebouwd. Price is fervent tegenstander van Affordable Care Act uit 2010, de wet die aan de basis stond van het gezondheidszorgsysteem dat Obama heeft ingevoerd. Sterker nog, Price streeft naar privatisering van het zorgsysteem.[11] Dit zal negatief uitpakken voor een groot deel van de armere bevolking van de Verenigde Staten.
Minister van Onderwijs
Miljardair Betsy DeVos was een van de belangrijkste financiële supporters van de Republikeinen in de afgelopen verkiezingsstrijd. De miljardair zet zich al jaren in voor privéonderwijs, onder andere door het lobbyen voor school-vouchers. Deze vouchers maken het voor ouders mogelijk om met behulp van belastinggeld hun kinderen naar privéscholen te sturen.[12] Velen vrezen voor verslechtering van het publieke onderwijs door de benoeming van DeVos.
Kortom, Trump is van plan om een aantal bijzonder conservatieve ministers te benoemen, die lijnrecht tegenover de idealen van Obama staan. Wat opvalt, is dat het vooral gaat om ontzettend rijke, blanke personen, de meeste van hen afkomstig uit de persoonlijke kringen van Trump. Zo heeft de volgende president tevens Wilbur Ross als minister van Handel benoemd en Steven Mnuchin als minister van Financiën. Ross heeft miljarden verdiend als investeerder. Mnuchin heeft op zijn beurt miljarden verdiend als bankier en investeerder in Hollywood. De aanstelling van voormalig generaal Mattis is juridisch het meest interessant, maar zal in de praktijk voor weinig commotie zorgen. Hij is geliefd onder zowel het volk als politici en zal hoogstwaarschijnlijk vrijstelling krijgen van het Congress.
[1] https://www.nrc.nl/nieuws/2016/12/02/generaal-mad-dog-straks-op-defensie-5618839-a1534731.
[2] http://www.politico.com/blogs/donald-trump-administration/2016/12/james-mattis-quotes-232097.
[3] http://nos.nl/artikel/2146055-james-mattis-is-bikkelharde-vechter-met-vele-gezichten.html.
[4] http://nos.nl/artikel/2146055-james-mattis-is-bikkelharde-vechter-met-vele-gezichten.html.
[5] https://www.congress.gov/bill/114th-congress/house-bill/4909.
[6] http://www.armed-services.senate.gov/about/history.
[7] http://edition.cnn.com/2016/11/21/politics/james-mattis-defense-secretary-waiver/.
[8] http://edition.cnn.com/2016/11/21/politics/james-mattis-defense-secretary-waiver/.
[9] https://www.c-span.org/video/?419541-1/congressional-waiver-process-defense-secretary-nominee.
[10] http://www.nytimes.com/2016/11/19/us/politics/jeff-sessions-donald-trump-attorney-general.html.
[11] http://www.nytimes.com/2016/11/30/opinion/tom-price-a-radical-choice-for-health-secretary.html?_r=0.
[12] http://www.vox.com/2016/11/23/13735102/betsy-devos-education-donald-trump.
The post Trump is president: hoe nu verder? appeared first on Bulletineke Justitia.