Op 8 december 2022 werd Marije Klomp verkozen tot ‘MVO-manager van het jaar’. Velen hoor ik nu denken: wie is Marije Klomp? Dat dacht ik namelijk zelf ook. Tijd om kennis te maken met deze winnares en om erachter te komen wat de Radboud Universiteit zoal onderneemt om bij te dragen aan een duurzamere omgeving.

1. Zou je jezelf even willen voorstellen? Welke functie heb je binnen de Radboud Universiteit en wat is je achtergrond?

Ik werk nu vier jaar bij de Radboud Universiteit is Programmadirecteur Duurzaamheid. Daarvoor gebeurde ook al een hoop op duurzaamheidsgebied, maar deze functie is in die zin nieuw dat ze zochten naar iemand die zowel met de bedrijfsvoering als het onderwijs aan de slag zou gaan.

Ik heb zelf een juridische achtergrond (Rechtsgeleerdheid in Utrecht gestudeerd), maar kwam er al snel achter dat ik eigenlijk breder maatschappelijk geïnteresseerd was dan alleen het juridische gedeelte. Toen ben ik humanistiek gaan studeren en daar kwam ik in aanraking met maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO), wat in opkomst was. Organisaties gingen nadenken over hun impact, in plaats van zich alleen maar te richten op winst. Wat me het meest aanspreekt is bedenken hoe je duurzaamheid aan strategie kan koppelen, echt integraal bekijken hoe je een bedrijf opnieuw uit kan vinden en bijdragen aan het verduurzamen van een bedrijf. Dit wilde ik ook graag zelf gaan uitvoeren en toen ben ik bij de vacature van de RU terecht gekomen. Ik kende de campus eigenlijk helemaal niet goed, maar de RU leek me een interessante plek om aan duurzaamheid te werken met alle wetenschappelijke disciplines bij elkaar en de vele studenten. Ik heb dus niks meer met mijn rechtenstudie gedaan, maar het is wel nog steeds super nuttig. Er komt steeds meer regel- en wetgeving en dat snap je gewoon snel, maar ook op het gebied van vaardigheden; ik heb geleerd snel grote lappen tekst te doorgronden en waterdichte teksten te schrijven. Ik houd me nu veel bezig met beleid dus die vaardigheden komen goed van pas.

2. Op welke manier heb je het thema duurzaamheid binnen de Radboud Universiteit ingekleurd?

Toen ik hier startte heb ik eerst met veel mensen een praatje gemaakt om erachter te komen waar de RU stond op het gebied van duurzaamheid. Ik heb een nieuw beleid met vier pijlers ontwikkeld omdat ik merkte dat mensen behoefte hadden aan kaders en begrip bij de term duurzaamheid. In de pijlers komt zowel de sociale als ecologische duurzaamheid terug: klimaatneutraal, circulair, gelijke kansen en gezonde omgeving.[1]

Vervolgens ben ik metingen op gaan zetten. Een voorbeeld daarvan is het meten van de CO2-footprint, dan weet je precies waar de CO2 uitstoten zitten. Daarnaast doen we in de bedrijfsvoering veel; op het gebied van voedsel, energieverbruik, ICT, inkoop en biodiversiteit. De campus wordt bijvoorbeeld steeds groener. De komende jaren wordt het echt een levend geheel met veel water en beplanting. Een ander voorbeeld is dat alle lunches op de campus standaard vegetarisch (en zoveel mogelijk vegan) worden aangeboden, vlees moet specifiek aangevraagd worden.

Het belangrijkste is denk ik dat we uitgesproken hebben dat duurzaamheid in alle opleidingen geïntegreerd moet worden. Het doel is dat elke student snapt hoe zijn eigen vakgebied gelinkt is aan duurzaamheidsvraagstukken.

Bij rechten is het een interessant verhaal hoe je dat doet omdat er bijna geen ruimte is in het bestaande curriculum. Wat ik begrepen heb, is dat het in verschillende bachelor vakken al terugkomt. Maar we zijn nog bezig met de vraag hoe we dit meer nadruk kunnen geven. Bij rechten is het dus echt nog wel een zoektocht, maar hopelijk hebben jullie al casussen voorbij zien komen met het thema duurzaamheid erin verwikkeld.

We hebben ook losse vakken ontwikkeld waar elke student zich voor aan kan melden. Climate Crisis is hier een voorbeeld van. Studenten die daar behoefte aan hebben kunnen op deze manier meer met duurzaamheid bezig zijn en het leuke is dat je met verschillende disciplines tegelijk werkt. Dit vak en nog een ander vak zijn door The Radboud Centre for Sustainability Challenges (RCSC) bedacht; dit is een netwerk van docenten en onderzoekers die met elkaar werken aan duurzaamheidsvraagstukken, maar ook bezig zijn met de ontwikkeling van het onderwijs. De RU heeft meerdere duurzaamheidsnetwerken. De Green Office bestond al voordat ik hier begon en houdt zich vooral bezig met het omzetten van ideeën naar acties. De Living Labs zijn hier een onderdeel van en studenten kunnen hier terecht voor bijvoorbeeld hun scriptie op het gebied van duurzaamheid. Daarnaast heb je nog The Radboud Sustainable Development Network (RSDN); dit is een groep mensen die al langere tijd bestaat en die affiniteit met duurzaamheid hebben. Wij werken nu veel samen met hen. Ook studenten verenigen zich om bezig te zijn met duurzaamheid; het Green Office en verschillende studentennetwerken werken samen binnen het Sustainability Network.

3. Zou je beknopt willen vertellen waar de Radboud voor staat op het gebied van duurzaamheid?

Het allerbelangrijkst is de slogan “Je bent nodig”. Die uitspraak is meteen de kernboodschap van wat er nodig is binnen de duurzame ontwikkeling waar we nu met de wereld in zitten. Mensen moeten snappen welke rol ze spelen en dat ze dat niet alleen als privépersoon iets moeten doen. “Je bent nodig” is geen loze kreet, echt iedereen is nodig binnen de RU. Daarnaast hebben we binnen de RU ook korte lijntjes met het post-academisch onderwijs en dat is super prettig. Bijvoorbeeld het CPO is echt goed bezig met duurzaamheid, een organisatie als zij kunnen echt een grote impact hebben. Als universiteit hebben we veel te bieden met al deze organisaties onder ons dak, ook omdat we zo’n brede universiteit zijn. We hebben korte lijntjes met alle soorten studies.

Juist voor juristen is het belangrijk dat ze beseffen hoe duurzaamheid verwikkeld zit in hun vakgebied. Zij hebben een belangrijke rol te spelen binnen de duurzaamheid, het wordt namelijk steeds meer een juridisch aansprakelijkheidsvraagstuk. Er vindt juridificering van duurzaamheidsvraagstukken plaats, maar ook aan de oplossingskant kan je een belangrijke rol spelen. Het is belangrijk om na te denken over het hervormen van wetgeving en het inzetten van wetgeving, maar ook juist inzicht krijgen in waar het belemmerend werkt. Situaties rondom eigendomsrechten en de circulaire economie zijn erg interessant en actueel.

4. Wat is op dit moment een grote uitdaging binnen je functie?

De RU is een ongelooflijk grote organisatie met veel studenten en medewerkers, maar wij zijn eigenlijk maar met een heel klein groepje. Veel mensen vinden iets, hebben ideeën of kritiek en de uitdaging is om zoveel mogelijk mensen te horen. Feitelijk werken er natuurlijk wel meer mensen aan duurzaamheid binnen de RU naast mijn kleine team, maar de communicatie is best een uitdaging. Ook het bereiken van studenten is nog een zoektocht. We willen dit jaar dat het echt duidelijk is voor studenten hoe duurzaamheid terugkomt in het onderwijs. We zijn natuurlijk naar buiten getreden met het nieuws dat duurzaamheid terugkomt binnen elke opleiding en daar zijn we druk mee bezig, maar ik denk dat nog niet elke student dit bewust ervaren heeft.

5. Wat is jouw persoonlijke drijfveer om je in te zetten voor duurzaamheid?

Al zolang ik me kan herinneren was ik altijd heel betrokken met maatschappelijke onderwerpen als mensenrechten, rechtvaardigheid en de natuur. Eigenlijk elk kind heeft dit wel denk ik; natuur en dieren zijn interessant als je jong bent. Dit had ik ook echt van jongs af aan, het mooie van de aarde willen behouden. Ik vind het ook geen ethische discussie meer. Er is zoveel wetenschappelijke data, we weten het probleem en we kennen oplossingsrichtingen, maar we moeten het nu gewoon gaan uitvoeren.

Ik ben vooral gedreven om duurzaamheid te koppelen aan de professionele kant van een persoon. Als je ontdekt dat je vanuit je baan en talent impact kan maken, dan krijgen mensen hopelijk een groter verantwoordelijkheidsgevoel.

Ik zie echt het belang ervan in dat je iemand hebt die in de breedte aanjaagt en er kennis van heeft, maar alleen met die mensen ga je het niet redden. Het is van groot belang dat je overal in de organisatie mensen hebt zitten die intrinsiek gemotiveerd zijn om te gaan veranderen op het gebied van duurzaamheid.

6. Afgelopen december ben je verkozen tot ‘MVO-manager van het jaar’. Ook heeft de RU al verschillende duurzaamheidsprijzen gewonnen. Waar ben je het meest trots op wat je binnen de RU hebt bereikt in het kader van duurzaamheid?

Die prijs was zeker een leuke eer, maar ik vind dit best een moeilijke vraag. Mijn valkuil is dat ik het eigenlijk nooit genoeg vind, net zoals veel anderen die zich inzetten voor duurzaamheid. Kleine successen worden ook gevierd natuurlijk, maar het kan altijd beter. Om een voorbeeld te noemen; je hebt mensen die ondanks alles zich irriteren aan het feit dat je nog steeds een broodje hamburger kan bestellen op de RU.

Waar ik wel echt trots op ben is het lef waarmee de RU uitspreekt dat alle opleidingen duurzaamheid moeten bevatten. Dat is echt een hele operatie, dus het is nog een zoektocht maar we hebben wel echt een stip op de horizon gezet. Het is heel tof om bij een organisatie te werken die dit uit durft te spreken.

Daarnaast ben ik oprecht plaatsvervangend trots als ik studenten zie die zich in hun eigen tijd inzetten voor duurzaamheid naast hun drukke studies. Ik probeer hen te ondersteunen bij het in de praktijk brengen van hun goede ideeën.

7. Hoe zien jouw komende jaren eruit? Heb je nog dromen in het kader van duurzaamheid?

Er ligt nog een goede ambitie op het onderwijsstuk, daar is nog heel veel moois in te bereiken. Duurzaamheid zit nu wel ongeveer in alle opleidingsprogramma’s binnen de RU, maar het moet nog concreter en zichtbaarder. Het liefst een zichtbare leerlijn per opleiding op welke plekken je wordt opgeleid in een stukje duurzaamheid. Plus voldoende keuzeopties voor studenten die meer willen, ook tijdens de masters bijvoorbeeld.  De komende jaren ben ik hier nog niet uitgekeken, de RU is een hele impactvolle plek om te mogen werken.

8. Wat zou je studenten op het hart willen drukken om aan deel te nemen?

Studenten moeten leiderschap tonen en als een werkgever niet openstaat voor duurzame ideeën moeten ze gewoon het lef hebben om voor een andere werkgever te kiezen. Er komt een schaarste aan personeel dus dit is de kans om je positie te gebruiken. Studenten moeten zich blijven uitspreken, met goede ideeën komen en helpen deze te implementeren.

Op de RU kan je eens kijken naar wat de Green Office te bieden heeft om jouw ideeën en wensen om te zetten naar de praktijk, daar is echt super veel mogelijk. Specifiek voor de rechtenstudenten: vraag ernaar bij de cursussen en ga het gesprek aan met docenten en studenten. Heel veel rechtsgebieden hebben raakvlakken met meerdere SDG’s (sustainable development goals). Als je zelf een casus inbrengt of het gesprek aangaat met docenten en studenten, kan je er een levend onderwerp van maken.

[1] https://www.ru.nl/duurzaamheid/organisatie/gezamenlijk-duurzaamheidsbeleid-2021-2025/

The post <strong>De Radboud Universiteit en haar initiatieven zijn een succes, dankzij deze winnares</strong> appeared first on Bulletineke Justitia.