Op zondag 17 oktober jl. was het tijd voor dé voetbalklassieker onder Nijmeegse studenten: de ‘derby’ NEC vs. Vitesse. Na in mijn omgeving al menig verhitte discussies te hebben gehoord tussen studenten met Nijmeegse en Arnhemse komaf, werd om 18:00 de wedstrijd afgetrapt in het Goffertstadion te Nijmegen. De avond was enigszins vergelijkbaar met de ‘echte’ klassieker Ajax-Feyenoord – voordat uitsupporters niet meer welkom waren –, nu deze eindigde in rellen. Bruls, burgemeester van Nijmegen, was niet te spreken over de rellen. “Wat er gebeurd is vóór, tijdens en na de wedstrijd is een schande voor onze stad. Wat mij betreft krijgt iedereen die zondag betrapt is een levenslang stadion- en omgevingsverbod.”, zo stelde hij.[1] Het opleggen van een stadionverbod aan relschoppers kan via verschillende wegen,[2] maar schrikt het de relschoppers ook echt af?

Een bestuursrechtelijk stadionverbod wordt opgelegd door de gemeente.^[3] Deze bevoegdheid is in Nijmegen vastgelegd in art. 2.2.11 van de APV Nijmegen. Op grond van de APV kan de burgemeester een zogenoemd burgemeestersbevel geven, inhoudende een stadionverbod voor een periode van drie maanden met de mogelijkheid tot verlenging van een jaar. Sinds de invoering van de Voetbalwet kent de Gemeentewet ook een preventieve maatregel, waarbij de bevoegdheid van de burgemeester is verruimd. Sinds deze invoering kan al een stadionverbod worden opgelegd wanneer er ernstige vrees voor verdere verstoring van de openbare orde bestaat.^[4]  

Wanneer de standaardvoorwaarden^[5] van de KNVB worden overtreden, kan de KNVB of de betreffende voetbalclub ook een privaatrechtelijk stadionverbod opleggen aan mensen met een toegangskaart of seizoenkaarthouders met een lengte van drie tot 240 maanden.^[6] Een stadionverbod en een geldboete opgelegd door de KNVB staan aan een strafvervolging niet in de weg.^[7] Inmiddels is door NEC al aan ruim vijftig supporters een stadionverbod uitgedeeld naar aanleiding van de rellen afgelopen maand.

Voor het strafrechtelijk stadionverbod wordt met name gekozen wanneer de overlast bestaat uit of samengaat met stafbare feiten. Hierbij kan worden gedacht aan fysiek geweld tegen de politie, bedreiging of wapendelicten.^[8] De officier van justitie kan in een dergelijk geval een strafbeschikking opleggen (het stadionverbod) of vervolging instellen, waarbij vervolging zelfs kan leiden tot een gevangenisstraf.^[9]

De vraag is of deze bevoegdheden daadwerkelijk een afschrikwekkende werking hebben voor relschoppers in Nijmegen; heeft het opleggen ervan wel zin? Aan de hand van de cijfers die de KNVB naar buiten heeft gebracht kunnen we zeggen van niet. Voorgaande jaren werden er gemiddeld 600 stadionverboden per seizoen opgelegd. Nu, na een derde van het seizoen, zijn in het betaald voetbal reeds 354 stadionverboden uitgevaardigd.^[10] 301 verboden werden opgelegd naar aanleiding van melding van een club en 89 op basis van een melding van het Openbaar Ministerie. Het aantal aanhoudingen en opgelegde stadionverboden tijdens eredivisiewedstrijden blijft dus alsmaar stijgen. Aan de burgemeesters lijkt de stijging niet te liggen, ondanks hun verruimde bevoegdheden schijnen zij weinig gebruik te maken van hun bevoegdheden tegen de relschoppers._^[11]

Een stadionverbod kan dus op tal van manieren worden opgelegd. De afschrikwekkende werking die als motief wordt gebruikt voor de genoemde bevoegdheden, is in de cijfers van het voetbalgeweld in de eredivisie niet terug te zien. Of met het opleggen van levenslange stadionverboden voor relschoppers bij NEC zorgt voor veiligere wedstrijden is dus nog maar de vraag. Daarom is de afgelopen tijd door de KNVB, Eredivisie CV, Keuken Kampioen Divisie, clubs en het ministerie van Justitie en Veiligheid gezamenlijk gewerkt aan een plan met extra maatregelen om de overlast door relschoppers in en rond het stadion verder te bestrijden. Of hierdoor de wedstrijden tussen Vitesse en NEC ook rustiger zullen verlopen, kunnen we alleen maar afwachten.

^[1] ‘Bruls wil dat relschoppers nooit meer in buurt van stadion mogen komen: ‘Zo niet dan trek ik de vergunning van NEC in’’, www.gelderlander.nl.

^[2] ‘Extra maatregelen tegen voetbalgeweld’, NJB 2013/781, afl. 14. 

^[3] De burgemeester ontleent zijn bevoegdheid voor het opleggen van een dergelijk verbod aan art. 172 en art. 172a van de Gemeentewet en de Algemene Plaatselijke Verordening.

^[4] Artikel 172a van de Gemeentewet kent deze bevoegdheid sinds de invoering van de Wet maatregelen ter bestrijding voetbalvandalisme en ernstige overlast op 1 september 2010.

^[5] Deze Standaardvoorwaarden zijn door de KNVB opgesteld teneinde een aantal doelen te verwezenlijken. Het uitgangspunt is voetbalwedstrijden op een ordelijke en veilige wijze te laten verlopen. Gedragingen van personen die de openbare orde en/of veiligheid bij voetbalevenementen verstoren, zijn schadelijk voor het belang van Nederlands voetbal.

^[6] Richtlijn termijn stadionverboden seizoen 2021/’22, p. 3-5. 

^[7] HR 12 april 2006, ECLI:NL:HR:2016:613, NJB 2017/840.

^[8] Kamerstukken II 2007/08, 31467, 3, p. 7 (MvT).

^[9] Artikel 509hh Wetboek van Strafvordering.

^[10] ‘Veel meer straffen uitgedeeld in het betaald voetbal’, www.knvb.nl.

^[11] Brief van de demissionair minister van Justitie en Veiligheid, van 6 mei 2021.

The post Stadionverboden tot gevangenisstraf: voldoende afschrikwekkend? appeared first on Bulletineke Justitia.