Mr. Etzel van Dooren is als junior docent verbonden aan het Van der Heijden Instituut. Hier is hij aangenomen na een dubbele master: burgerlijk recht en ondernemingsrecht. De meeste studenten zullen hem kennen als werkgroepdocent  van het vak ondernemingsrecht, daarnaast is hij promovendus. 

*Dit artikel is eerder gepubliceerd in de carrièrespecial van 2014.

Promovendi hebben twee hoofdtaken, namelijk onderzoek en onderwijs. De belangrijkste punten binnen het onderzoek zijn het schrijven van een proefschrift en van artikelen. In tegenstelling tot andere faculteiten ligt de nadruk binnen de rechtenfaculteit op het schrijven van een proefschrift in boekvorm. Voor het proefschrift geldt een resultaatsverplichting dat binnen vier jaar het proefschrift zelf klaar is. Hierbuiten schrijft een promovendus algemene artikelen, noten en signaleringen, maar ook specifieke artikelen op basis van bevindingen uit zijn proefschrift. Deze bevindingen zijn vaak zodanig interessant dat het de moeite waard is deze te publiceren voordat het proefschrift in zijn geheel geschreven is.

In het kader van het onderwijs begeleidt een promovendus werkgroepen, scripties, essays en rotae. Daarbij vervult hij ook een rol bij de coördinatie van de vakken, waar de nadruk ligt op administratief contact met externe docenten en het invullen van roosters. Etzel vindt vooral het begeleiden van werkgroep uitdagend om te doen. Volgens hem kan je een onderwerp pas echt in de vingers hebben, indien je het kan doceren. Dit komt omdat je moet anticiperen op de vragen die studenten allemaal kunnen stellen. Hierbij komt dat als jij plezier hebt in het vak dat je doceert studenten er ook plezier in krijgen. Het mooiste is volgens Etzel dan ook een student die tijdens een werkgroep met een vraag of probleem komt waar hijzelf nog niet aan had gedacht. Hetzelfde geldt voor een student die een onderbouwde mening in een scriptie durft te formuleren die afwijkt van de leidende literatuur.

Als junior docent ligt de nadruk op het onderwijs. Etzel besteed zijn tijd grofweg voor zeventig procent aan onderwijsgerelateerde werkzaamheden en dertig procent aan onderzoeksgerelateerde werkzaamheden. Dit ligt anders bij de ‘klassieke’ promovendus die slechts vijfentwintig procent aan het onderwijs besteed en vijfenzeventig procent aan zijn onderzoek. Junior docenten krijgen om deze reden over het algemeen meer tijd voor hun proefschrift.

Waarom promoveren?

Het indrukwekkendste van promoveren is de mogelijkheid die je krijgt om op relatief jonge leeftijd samen te werken met dé hoogleraren en juristen uit de praktijk die in het centrum van de kennis zitten. Je moet hierbij denken aan de schrijvers van de handboeken die elke student wel een keer moet bestuderen. Daarbij is het prachtig om mee te maken, door met andere promovendi samen te werken, hoe verschillende onderzoeken elkaar kunnen aanraken en zo nieuwe inzichten ontstaan. De uitdaging van het promoveren zelf zit in de hyperspecialisatie. In tegenstelling tot de advocatuur, waar je specialiseert op één vakgebied, specialiseer je tijdens het promoveren op één vakgebied en daarbinnen op één vraag. Op het eind van de rit hoor je op die vraag de meeste kennis binnen Nederland te bezitten. Na dit traject staan alsnog alle opties open. Je kan op de universiteit werkzaam blijven, maar je kan ook binnen de advocatuur, de rechterlijke macht of de overheid op zoek gaan naar een baan.

Etzel had zelf nog niet aan promoveren gedacht tot een half jaar voor zijn afstuderen. Hij vond het schrijven van zijn scriptie dusdanig leuk dat hij informatie in ging winnen over promoveren bij zijn scriptiebegeleider. Na zijn afstuderen kreeg hij de deze unieke kans. Hierbij speelde ook het feit dat als je niet direct na het afstuderen gaat promoveren het veel moeilijker wordt. Op dat moment heb je namelijk de meeste tijd. Hij raadt degenen die het leuk vonden om een scriptie te schrijven, en hierdoor promoveren overwegen, dan ook aan om eens met hun scriptiebegeleider om de tafel te gaan zitten. Dit laatste is van belang omdat veel studenten niet precies weten wat promoveren inhoud.

De benodigde kwaliteiten

De belangrijkste kwaliteit is zelfdiscipline. Tijdens het promotietraject krijg je veel vrijheid om het traject zelf in te kleden en uit te voeren. Het enige wat vastligt is dat het proefschrift, in beginsel, na vier jaar af dient te zijn. Het onderwerp en de opzet worden gezamenlijk met jouw promotor opgesteld en daarna is het geheel aan jou. Zonder goede zelfdiscipline is het vrij pittig om met deze vrijheid om te kunnen gaan. Dat een langetermijnvisie nodig is, sluit hier op aan. Buiten het onderwijs ben je constant bezig met het verbeteren van het proefschrift. Het proefschrift kan namelijk altijd completer en duidelijker. Soms zal je hierdoor hele stukken weg moeten gooien. De echte vruchten van jouw werk zie je dan ook pas als het proefschrift af is. Tenslotte is het van belang dat je passie voor het gekozen vakgebied dient te hebben en het leuk moet vinden om de diepte in te gaan. Dit hangt ook weer samen met de duur van het promotietraject. Vier jaar lang zit je op hetzelfde deeltje van dat vakgebied, waar je steeds nieuwe problemen en oplossingen over dient te bedenken. Op dit niveau volstaat het niet meer om slechts een overzicht te geven van de bestaande problemen, oplossingen en jurisprudentie.

De sollicitatie

Als er plek is voor een promovendus wordt een vacature opengesteld. Van belang is om te onthouden dat er geen prototype promovendus is. Er zijn wel enkele belangrijke factoren waar naar wordt gekeken wordt. De eerste en belangrijkste factor is intrinsieke motivatie. Je moet zoveel passie hebben voor het vakgebied dat je vier jaar lang in hetzelfde onderwerp kan duiken en dit tot op de bodem wilt uitzoeken. Dit moet je echter ook naar buiten weten te converteren, zodat je tijdens de sollicitatieprocedure de passie voor het vak uitstraalt. Cijfers spelen ook een rol, maar niet een zodanige dat een negen gemiddeld is vereist. Van belang is dat je blijk geeft van een bepaald niveau. Een zesenhalf gemiddeld is dan weer onvoldoende. De cijfers die je behaalt tijdens de master wegen wel zwaarder dan die behaald zijn in de bachelor. De gedachte hierachter is dat de master een verdieping is en de meeste cijfers uit de bachelor behaald zijn bij vakken waarop de master niet aansluit. Tot slot speelt jouw scriptie een grote rol. Dit kan je zien als een proefschrift in het klein, waaruit blijkt hoe duidelijk en makkelijk je kan schrijven en blijk kan geven van een goede opzet. Een goede opzet bestaat uit een sterke onderzoeksvraag waarbij een moeilijk onderwerp makkelijk wordt gemaakt en niet alleen wordt volstaan met het geven van een overzicht van de bestaande jurisprudentie.

Een afsluitende tip van Etzel

De reden waarom je op de universiteit zit is om uiteindelijk een bul te behalen. Tijdens jouw studententijd heb je veel vrije tijd en relatief weinig zware verplichtingen, zoals een gezin en hypotheek. Hierdoor is het nú de tijd om jezelf naast de studie te ontwikkelen zonder de bul uit het oog te verliezen. Doe dit op actieve wijze: ga zelf op zoek naar activiteiten of ga zelf activiteiten organiseren, passief consumeren is niet voldoende. Ik hoop dat mensen aan hun studententijd meer overhouden dan alleen een bul.

Zie de volgende website voor vacatures op universiteiten: www.academictransfer.com 

The post Promoveren aan de Universiteit appeared first on Bulletineke Justitia.