Hoe schuldig zijn hoerenlopers?

Valkenburg, 14 oktober 2014. Een politieteam valt een hotelkamer binnen en treft daar een minderjarig meisje en twee volwassen mannen aan. Het meisje blijkt de als vermist opgegeven ‘Kimberley’ te zijn, een zestienjarig meisje dat ten prooi lijkt te zijn gevallen aan pooier Armin A. Het komt aan het licht dat het minderjarige meisje werd gedwongen om binnen een tijdsbestek van twee weken met ruim tachtig mannen het bed te delen. [1]

Helaas zijn dit soort praktijken tot op de dag van vandaag niet ongewoon. Mensenhandel en kinderprostitutie zijn nog steeds praktijken die voorkomen in Nederland. Wat wel ongewoon was aan deze zaak, is de harde aanpak van het Openbaar Ministerie om de zogenoemde hoerenlopers, dus de ‘onwetende’ klanten, ook voor de rechter te laten verschijnen.

We zien bij het Openbaar Ministerie een tendens ontstaan om hoerenlopers die gebruik maken van illegale prostitutie harder aan te pakken. Dit komt mede door de geüniformeerde strafvorderingsrichtlijn, waardoor het Openbaar Ministerie vaak hoge straffen eist voor ‘hoerenlopers’: celstraffen van meerdere maanden. Het Openbaar Ministerie is namelijk van mening dat dit de enige manier is om het systeem van jeugdprostitutie en mensenhandel doeltreffender aan te pakken.[2] De klanten helpen namelijk mee om een systeem in stand te houden, omdat de vraag naar (jeugd)prostitutie door hun blijft bestaan. Artikel 248b van het Wetboek van Strafrecht maakt ontucht strafbaar met iemand die zich beschikbaar stelt tot het verrichten van seksuele handelingen met een derde tegen betaling wanneer diegene die zich beschikbaar stelt de leeftijd van zestien jaren maar nog niet de leeftijd van achttien jaren heeft bereikt. Op basis van dit artikel zijn de klanten van de zestienjarige Kimberley ook vervolgd.

De ethische vraag die bij dit soort vervolgingspraktijken rijst is of de klanten wisten, of hadden moeten weten dat ze het bed deelden met een zestienjarige. Het meisje, of beter gezegd, haar loverboy had haar doen voorkomen als een achttienjarige. Het wetsartikel 248b van het Wetboek van Strafrecht vereist voor de bewezenverklaring van ontucht met een minderjarige niet dat een klant wist, of had moeten weten, dat hij ontucht pleegde met een minderjarige. Een bewezenverklaring is dus snel aan de orde. Het dilemma zit hem in de afwezigheid van schuld indien later blijkt dat een prostituee minderjarig blijkt te zijn. In deze zaak oordeelde de rechter dat een beroep op afwezigheid van schuld zich alleen in uiterst uitzonderlijke omstandigheden kan voordoen. Er wordt van een klant verwacht dat hij zelf onderzoekt of het slachtoffer een meerderjarige leeftijd heeft bereikt. Dit onderzoek moet nauwkeurig gebeuren, dus de klant mag niet op de eerste beste bevestiging van meerderjarigheid afgaan, zoals het bevestigen van slachtoffer dat ze meerderjarig is. [3]Echter, daartegenover staat dat indien een klant niet bewust op zoek is gegaan naar seks met een minderjarige dit wel voor verlichting van de straf kan zorgen. Normaal is het uitgangspunt dat er een onvoorwaardelijke gevangenisstraf wordt opgelegd in jeugdprostitutiezaken. De rechtbank vond dit bij sommige verdachten echter een te hoge straf en legde in sommige gevallen een taakstraf in combinatie met een voorwaardelijke celstraf op.[4]

Is het vervolgen van klanten, die niets wisten van de illegaliteit van de prostitutie, maar die het wel hadden moeten weten ethisch verantwoord? Leidt dit echt tot minder mensenhandel en uitbuiting?

Voorstanders van het vervolgen van hoerenlopers geven aan dat dit een normerende werking zal hebben. Zo zouden ‘hoerenlopers’ sneller inzien dat de maatschappij dit soort praktijken niet accepteert en kunnen zij eventueel bijdragen aan het melden van misstanden. Werkt dit in de praktijk echt zo? Zo ja, weegt dit argument op tegen de mogelijke gevolgen en privéconsequenties voor de klanten? Hoogleraar sociale psychologie Tom Postmes geeft aan dat deze normerende werking waarschijnlijk niet veel effect gaat hebben op de klanten van prostituees, omdat dit een groep is die niet heel vatbaar is voor sociale normen. Zij begeven zich doorgaans in de anonimiteit waardoor ze dit makkelijker naast zich neerleggen. Daarnaast vraagt hij zich af of het aantal meldingen van gedwongen prostitutie omhoog zal gaan. De waarschijnlijkheid dat klanten vermoedens van uitbuiting eerder gaan melden is gering, aangezien veel klanten het risico om als ‘verdachte’ gezien te worden, niet willen nemen. Daarnaast is het erg lastig om signalen van uitbuiting te herkennen. [5]

Er is dus nog geen goed wetenschappelijk bewijs dat door de harde aanpak van het Openbaar Ministerie ook daadwerkelijk het probleem van jeugdprostitutie en mensenhandel zal verminderen. Bestaat er dan toch een objectieve rechtvaardiging van deze aanpak, mede gelet op de privéconsequenties voor de klanten? Dit blijft een lastige vraag. In de Valkenburgse Zedenzaak hebben in totaal 3 verdachten uiteindelijk zelfmoord gepleegd, omdat de privéconsequenties voor hen enorm waren. Dat het thema ook in de politiek leeft, blijkt uit het wetsvoorstel om de leeftijd van prostitutie te verhogen naar 21 jaar. Ook in dit wetsvoorstel werd de vergewisplicht van klanten besproken, maar hier is veel discussie over. Op dit moment lijkt een vergewisplicht dan ook van de baan. [6]

Het blijft dus een lastig dilemma, omdat de praktijk en het juridische theorie hier niet altijd op elkaar aansluiten.

 

 

 

[1] https://www.om.nl/onderwerpen/valkenburgse/

[2] http://www.volkskrant.nl/binnenland/hoe-schuldig-waren-hoerenlopers-in-valkenburgse-zedenzaak~a4440441/

[3]https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBLIM:2015:6233&showbutton=true&keyword=%22valkenburgse+zedenzaak%22

[4] http://www.volkskrant.nl/binnenland/hoe-schuldig-waren-hoerenlopers-in-valkenburgse-zedenzaak~a4440441/

[5] https://www.nrc.nl/nieuws/2015/02/02/leidt-hoerenlopen-strafbaar-stellen-tot-minder-mensenhandel-a1481034

[6] Initiatiefwetsvoorstel 34 091: strafbaarstelling misbruik prostituees die slachtoffer zijn van mensenhandel, en nieuw art. 273g Sr

Reageer op dit bericht

Uw browser is niet meer van deze tijd!

Update uw browser om optimaal van deze website (en vele anderen) te genieten Nu updaten!

×