Hoogverraad in Rusland

Waar de Russen Poetin als de messias zien die de hoogtijdagen van de Sovjet Unie terug gaat brengen, luiden mensenrechtenorganisaties zoals Amnesty International al langere tijd de noodklok. Na het massale protest in de winter van 2011 verslechterde de situatie in Rusland in hoog tempo. Zo kunnen Poetin-critici bijvoorbeeld worden gestraft voor hoogverraad. Inmiddels overweegt de net herkozen president, aldus bericht van het Russische persbureau RIA Novosti, om uit het EVRM te stappen. Wie pleegt het daadwerkelijke hoogverraad in Rusland?

Versterking van de macht

De uitslag van de recent gehouden verkiezingen is duidelijk. Volgens de Centrale Verkiezingscommissie (Central Election Commission) heeft Poetin met een meerderheid van 76.7% de presidentiële verkiezing gewonnen waarmee hij tot 2024 mag regeren.  Poetin die inmiddels al 18 jaar de Russische politiek beheerst was daardoor al de langst heersende leider sinds dictator Jozef Stalin en wordt nu ook gezien als de “nieuwe Stalin”.  Neem bijvoorbeeld het stelselmatig door de Russische media afschilderen van alle voorstanders van Oekraïnse onafhankelijkheid als fascisten wat ook gebeurde in de sovjettijd. Ook het oprichten van een comité voor ze een land binnenvallen om het daar aan de macht te brengen is geen nieuwe strategie. Kijk naar het Comité van Liblin dat in Moskou werd opgericht voordat ze Polen binnentrokken in 1944 en het comité-Azarov in 2018 voor Oekraine. Het is een reprise van hoe de Sovjet-Unie een machtsovername in buurlanden voorbereidde. [1] De Russen associëren Stalin vooral met een periode van stabiliteit, orde, eerlijkheid en gerechtigheid. [2] Bij recente opiniepeilingen in Rusland kwam Stalin dan ook tevoorschijn als de“belangrijkste figuur aller tijden” op de voet gevolgd door Poetin. Het slechts kleine verschil tussen deze twee mannen suggereert dat Russische burgers van de huidige president hetzelfde verwachten als van Stalin.

Alarmerende signalen

Voor wie de presidentiële verkiezingen enigszins heeft gevolgd. Is het geen verassing dat Poetin heft gewonnen. Zes jaar geleden was dit echter anders. In die periode (toen Vladimir Poetin voor een derde termijn als president werd gekozen) gingen tienduizenden Russen de straat op om te protesteren tegen een in hun ogen oneerlijke verkiezingsuitslag.  Als tegenreactie kwam Poetin met nieuwe wetten om de critici stap voor stap het zwijgen op te leggen. [3]

Het begon al met het invoeren in 2012 van een nieuwe Internetwet die voorziet in de opstelling van een lijst van verboden websites die “informatie verspreiden die in de Russische Federatie is verboden”.  Wanneer de autoriteiten menen dat een website zich hiermee bezighoudt, kan deze zonder tussenkomst van een rechter offline worden  gehaald.[4] Daarnaast krijgen websites met meer dan 3.000 bezoekers verscherpt toezicht van de overheid. Op deze manier worden vooral populaire blogs van de oppositie beperkt, maar ook websites van jongerenorganisaties en internationale organisaties. Dit vooral door de combinatie van de Internetwet met de in hetzelfde jaar aangenomen Lasterwet.  Iedereen die zich negatief uitlaat over onder andere de overheid kan een boete krijgen. Indien dit via media zoals tv en radio gebeurt, dan kan dit zelfs oplopen tot een bedrag van €32.000, waardoor journalisten, activisten en bloggers zich beperkt voelen in het vrij uiten van hun mening.

Schrikbarender is de Hoogverraadwet uit 2012, waarbij het verstrekken van informatie aan internationale organisaties waarmee “de veiligheid van Rusland wordt bedreigd” een gevangenis straf kan opleveren van maar liefst 20 jaar. De definitie van hoogverraad is momenteel zo breed en vaag dat deze wet ook makkelijk kan worden toegepast op activisten of  mensen die “overleg plegen met buitenlandse organisaties” zoals Amnesty International of zelfs het Europese Hof voor de Rechten van de mens.  Vervolgens werd op 11 juni 2013 de Wet Tegen Homopropaganda aangenomen die simpelweg relaties met iemand van hetzelfde geslacht strafbaar stelt middels boetes. Dit doen ze door op de propaganda van ‘niet traditionele relaties’ hoge boetes te stellen. Hand in hand lopen, elkaar een kus geven of het openlijk spreken over homoseksualiteit kan je al een boete opleveren tussen de €200,- en €1.900,- euro.

Om nog een stapje verder te gaan heeft Poetin in 2015 een wet aangenomen die het mogelijk maakt dat het Constitutionele Hof van Rusland een uitspraak van het Europese Hof van de Rechten van de Mens naast zich neer kan leggen als “dit in strijd is met de Russische Grondwet”. Het Russische Persbureau Novosti geeft anno 2018 zelfs aan dat Poetin zelfs overweegt om helemaal uit het EHRM te stappen.

Risico groepen

Inmiddels zijn er meerdere groepen die op dagelijkse basis worden lastiggevallen, bedreigd of opgepakt. Mensenrechten activisten en  journalisten die kritiek uiten op de autoriteiten staan hoog op de lijst, maar ook kunstenaars, seksuele minderheden en politieke tegenstanders van Vladimir Poetin lopen groot gevaar. Illustrerend zijn de moorden op de politicus Sergej Joesjenki in 2003, onderzoeksjournalist Anna Politkovskaja in 2006 en de oppositieleider Boris Nemtsov in 2015. Dit zijn slechts enkele namen die allemaal na enige mate van kritiek of door zichzelf verkiesbaar te stellen de dood vonden. [5] Maria Aljochina en Nadja Tolokonnikova van Pussy Riot worden naar een werkkamp gestuurd en oppossitieleider Aleksej Navalny werd uitgesloten van de presidentiële verkiezingen vanwege een celstraf die hem in 2013 was opgelegd voor vermeende verduistering.  Er is nooit bewezen dat het Poetin regime achter deze moorden zit , maar bij kritische vragen hierover is zijn antwoord duidelijk. Toen hem in 2017 tijdens de jaarlijkse persconferentie in Moskou door journalist Ksenia Sobtsjak de vraag werd gesteld “waarom worden politieke tegenstanders die zich kandidaat stellen bij de verkiezing opgesloten of vermoord”, was zijn antwoord simpelweg “deze mensen zijn gevaarlijk voor de stabiliteit van Rusland. Wilt u couppogingen terug?”.[6]

Wie is de verrader?

Het uitschakelen van (politieke) tegenstanders door ze te liquideren of naar werkkampen te sturen, het verbieden van homopropaganda en het censureren van kunstenaars is iets wat ook gebeurde onder de leiding van Stalin. Het monddood maken en schenden van zoveel mensenrechten kan in het Westen worden gezien als verraad van het EVRM. Rusland ziet daarentegen het overtreden van één van deze nieuwe wetten als verraad.  Inmiddels zondert Rusland zich steeds verder af van het ‘grote boze Westen’.  Denk aan de beschuldigingen over het neerhalen van de MH17 en de annexatie van de Krim waar veel  internationale kritiek op was, maar ook de inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezing en het recente incident met zenuwgas op een Russische ex-spion en zijn dochter in Engeland. Engeland reageerde hierop door alle Russische diplomaten het land uit te zetten. [7] Rusland zette vervolgens de Britse diplomaten ook het land en sloot het Britse consulaat.

Rusland kende onder Stalin enorme economische vooruitgangen maar ook een ijzeren regime.[8] In tien jaar tijd wist hij de productie te viervoudigen en de werkeloosheid terug te brengen tot bijna nihil, maar stierven er ook 127.000 arbeiders door uitputting en ondervoeding. Tijdens de Grote Terreur werden mensen massaal geëxecuteerd; in de jaren 1937-1938 gemiddeld 1000 per dag en een nog groter aantal werd naar werkkampen gestuurd .[9] Mensen die eigenlijk niets fout deden maar door fysieke en mentale martelingen misdaden bekenden en daardoor werden bestempeld als landverraders. En nu onder Poetin herleeft de persoonlijkheidscultus van Stalin weer, verkilt de houding naar het  Westen en vormt Rusland een afgescheiden mogendheid.  Een land met sterke censuur, een land dat op weg is om de dictatoriale stempel weer op alle vlakken van de samenleving te laten drukken. Net als Stalin lijkt er een tendens te zijn van het uitschakelen van mensen die het niet eens zijn met de ideologie van de leider. De vraag is nu of deze herhalende lijn zich dusdanig voortzet dat Poetin net als Stalin niet alleen de politieke figuren uitschakelt maar iedereen die hij beschouwt als gevaarlijk. In een land waar geen mensenrechten zijn, wie is dan de echte verrader?

[1] https://www.trouw.nl/home/poetin-als-stalin-de-tweede~a6cab2d6/

[2] https://www.trouw.nl/home/terug-van-weggeweest-de-russische-dictator-jozef-stalin~a4d2a24e/

[3] Marc Bennetts. I’m Going to Ruin Their Lives. Inside Poetin’s War On Russia’s Opposition. Oneworld Publications. Londen, 2016.

[4] https://www.amnesty.nl/wat-we-doen/landen/internetwet-rusland

[5] https://www.metronieuws.nl/buitenland/2015/03/graf-is-vaak-eindstation-voor-tegenstanders-poetin

[6] https://nos.nl/artikel/2207587-journaliste-tegen-poetin-waarom-worden-tegenstanders-vermoord.html

[7] https://edition.cnn.com/2018/03/18/europe/vladimir-putin-russian-election-2018-results-intl/index.html

[8] http://www.historien.nl/josef-stalin-een-biografie

2 reacties op “Hoogverraad in Rusland”

  1. Benni de Jong

    Dit is een helder en verduidelijkend artikel!

    Al roept Vladimir Poetin ook bij mij enige wrevel en gruwel op, voor het voortbestaan van een land als Rusland is hij mijns inziens onmisbaar, al laat zijn politieke uitvoering zeer te wensen over.
    Zijn voorgangers waren zéker niet het antwoord op deze post-communistische (groot?)macht!
    Gorbatsjov was té voortvarend in zijn progressieve beleid, terwijl de vrouwen betastende, immer dronken Jeltsin er een puinhoop van maakte.
    In de jaren negentig was Rusland dan ook een broednest van criminelen, die vrijwel ongehinderd hun gang konden gaan : het tekende de geboorte van de Russische mafia, die, inmiddels naar het Westen doorverhuisd, onuitroeibaar blijkt te zijn!
    Poetin, tenslotte, “het gesorg dat alles wir reg gekom het”… welnu, veel dan toch.

    Volgens mij wordt het weer tijd voor het herstel van de post-tweedewereldoorlogse Sovjet-Unie (of het eerdere tsaristische Russische Rijk), qua grondgebied en mensenmassa dan, om een voorlopig tegenwicht te kunnen bieden aan opkomende grootheden als China en India, en wie weet aan welke landen in Azië en mogelijk ook in Latijns-Amerika en Afrika nog meer, voor zover die zich in de nabije toekomst zullen komen aandienen om een stuk van de machtstaart in de wereld mee te verorberen…
    Ook voor de rest van het noordelijk halfrond, ons leefgebied, zal dit een steun blijken te zijn.

    Het puntje “Nederlandse-taalgebruik” is nog wat zorgelijk bij Chantal.
    Echter, de schrijfster is een jongedame van 20 lentes, die zich in de loop der jaren op dat punt nog wel verder ontwikkelen zal. Haar opmerkzaamheid en historische verwijzingen laten niets aan scherpte en zorgvuldigheid te wensen over.

    Ga zo door, mejuffrouw Van der Welde!

    Beantwoorden

    • Chantal van der Weide

      Beste Benni de Jong, bedankt voor je scherpe en goed geformuleerde reactie. Ik deel je mening ook volkomen.

      Beantwoorden

Reageer op dit bericht

Uw browser is niet meer van deze tijd!

Update uw browser om optimaal van deze website (en vele anderen) te genieten Nu updaten!

×